De Telegraaf 22-2

In mijn boek "Een doorrookt verleden" over de geschiedenis van de Nederlandse sigarettenfabrieken heb ik ook de prijs- ontwikkeling van de sigaret behandeld. Mijn bevinding is, dat slechts extreme prijsverhogingen zoals die van februari 1984, toen de prijs van een pakje sigaretten naar 4 gulden steeg, leiden tot een teruggang in sigarettenconsumptie (destijds 20%). Bekend is echter ook dat bij extreme prijsstijgingen consumenten uitwijken naar goedkopere alternatieven. Als de sigaret duurder wordt gaat er doorgaans een gejuich op bij de shagfabrikanten.

Daarnaast bestaat nog de afspraak dat sigarettenfabrikanten bij accijns- verhogingen toestemming krijgen hun eigen marge te verbeteren om het omzetverlies te compenseren. Per saldo zijn alleen de rokers met de lagere inkomens de klos als Stivoro zijn zin krijgt en shag en sigaretten elk half jaar 10% duurder worden. Ook het steeds verder verlagen van het teer- en nicotinegehalte van sigaretten is zinloos. Verslaafde rokers gaan daardoor steeds meer roken en spekken daarmee de kas van de overheid en fabrikanten. Wie de "profiteurs" van het roken wil treffen zal de omgekeerde weg moeten bewandelen en bewerkstelligen dat het nicotinegehalte in sigaretten fors stijgt. Daarmee kan de sigarettenconsumptie bij zware rokers op termijn gehalveerd worden.

Betaalt mevrouw Borst nu ook uit eigen zak de medicijnen van de steeds zieker wordende slachtoffers van de te lange wachtlijsten en van de falende ouderenzorg, waarvoor ze ten volle verantwoordelijk is? Of van de mensen wier bloeddruk stijgt uit ergernis over de aan alle kanten rammelende gezondheidszorg? Dit is weer typisch een politieke manoeuvre van iemand die haar wezenlijke taak niet aankan en daarom met een goedkoop voorstel de aandacht afleidt van de werkelijk urgente en schrijnende zaken. Onverantwoord.

Als het minister Borst ernst is, zou ze elke cent accijnsverhoging op tabak rechtstreeks moeten doorsluizen naar de gezondheidszorg. Dat zou nog een beleid zijn.

Hard hoor, om rokers zelf hun cholesterolverlagers te laten betalen. Maar waarom alleen die medicijnen? Andere rokerskwalen leiden ook tot hogere ziektekosten. Veel harder is het, dat tienduizenden carapatiënten dagelijks door die rokers gedwongen worden extra medicijnen te gebruiken. En die betalen we allemaal d.m.v. die ziektekostenpremies. Tenzij een carapatiënt kiest voor huisarrest, wordt hij of zij dagelijks geconfronteerd met tabaksrook: op de werkvloer, bij (school)feesten, op dansles, in overdekte winkelcentra, in restaurants, bars, sportkantines, etc. Volgens Stivoro is het zo moeilijk om met roken te stoppen. Er moeten dus maatregelen komen om het roken te ontmoedigen. Is de regering daartoe bereid, of slaat dat een gat in de schatkist? De accijnzen op tabaksartikelen leveren immers goudgeld op.

Door de prijs van en pakje sigaretten met 50 cent of een gulden te verhogen denkt minister Borst dat de jeugd minder zal gaan roken. Volgens haar zijn dure sigaretten een stuk minder aantrekkelijk voor mensen die weinig te verteren hebben. Hoewel ik over deze telling op zich al mijn twijfels heb (is het waar dat bij een prijsverhoging meer mensen met een minimuminkomen stoppen dan met een modaal inkomen?) is die zeker niet van toepassing op jongeren. Jongeren hebben een relatief groot vrij te besteden budget en geven dat uit aan uitgaan, kleding, drinken en roken. Of ze nu 6, 7 of 8 gulden voor een pakje sigaretten moet betalen is voor de meesten gewoon een kwestie van een colaatje minder in de kantine. VS is de minimumleeftijd om sigaretten te kopen 18 jaar. Er wordt altijd naar legitimatie gevraagd want de straffen op verkoop aan minderjarigen zijn fors. De wet wordt dus goed gehandhaafd en dat helpt waarschijnlijk meer dan een prijsverhoging van een gulden. Dat is puur een kwestie van de schatkist spekken.

Geachte minister Borst, misschien wilt u het boekje met de tekst "Grondwet voor het Koninkrijk der Nederlanden" er even bij pakken. Sla dat open op hoofdstuk 1:"Grondrechten", artikel1. Uzult daarin lezen dat iedere Nederlander voor de wet gelijk is en discriminatie op welke grond dan ook niet is toegestaan. Uw voorstel is een flagrante schending van dat artikel, dat juist is opgesteld om te voorkomen dat de overheid op subjectieve op politieke gronden bepaalt dat de ene persoon meer gelijk is dan de andere. Wie gaat u de volgende keer aanpakken? Alcoholverslaafden? Drugsverslaafden? Hardwerkende werknemers en managers? Wilt u sporters laten opdraaien voor de medische kosten van blessures? Als u deze weg inslaat, begeeft u zich niet alleen op glad ijs, u brengt de Nederlandse rechtstaat aan de rand van de afgrond.

Mevrouw Borst heeft niet met een stel kleine kinderen te maken, ook al voelt zij zichzelf waarschijnlijk ver verheven boven het gepeupel. Als ze rokers uitsluit van cholesterolverlagende medicijnen maakt zij zich schuldig aan discriminatie. Ze geeft liever harddrugs aan verslaafden dan medicijnen aan zieken. Ze betaalt liever de tranquillizers dan middelen tegen een verhoogd cholesterol. Wat is haar volgende stap? Aids-patiënten uitsluiten van medicijnen als ze niet veilig vrijen? Wintersporters die een been breken zelf de ziekenhuiskosten laten betalen? Overigens, mevrouw Borst, ik ben gaan roken na mijn echtscheiding want dat brengt veel spanning met zich mee. Kan ik niet 3 sloffen in de maand via het ziekenfonds vergoed krijgen? Dat is goedkoper dan nobrium, valium of prozac. Die spanningen worden mede veroorzaakt door het achterlijke familierecht in dit land, dus leg de schuld niet bij mij neer.

Ik woon in Engeland. Hier zijn sigaretten zeer duur. Daardoor is er een levendige handel vanuit vooral België ontstaan. Voor de jeugd is het aantrekkelijk te laten zien dat men aan smokkelwaar kan komen en dus is er een goede markt voor goedkope illegale sigaretten. Dit heeft nu het onder scholieren juist weer opgedreven. Misschien dat minister Borst maar eens in Engeland moet komen kijken.

De kruistocht van minister Borst tegen het roken is allesbehalve "eenzaam". Meer dan half Nederland staat achter haar. Wij zijn gewoon ziek van altijd die eeuwige tabakslucht in onze gezichten geblazen te krijgen, nergens behoorlijk kunnen eten of een borreltje drinken zonder in al die vuiligheid te moeten zitten.

Dit paarse kabinet is niet mijn favoriet maar ik moet eerlijk toegeven dat het idee van minister Borst om mensen met een ongezonde levensstijl de rekening te presenteren voor hun medische kosten, eindelijk daadkracht laat zien. Waarom moet de samenleving als geheel opdraaien voor een groep mensen die ongezond wil leven? We moeten ook maar eens ophouden met dat zielige gedoe dat sommigen het er zo moeilijk mee hebben om te stoppen met roken, zoals Stivoro stelt. Een ieder is vrij om zelf te bepalen wat hij wel of niet goed vindt voor zichzelf. Maar waarom steeds bij vadertje staat aankloppen als het fout gaat?

De bewering van Borst dat sigaretten in België duurder zijn dan in Nederland, is onjuist. Ik heb gisteren een pakje Gauloises Blondes gekocht in België en betaalde daarvoor BF 146. Voor een pakje van 25 stuks komt dat neer op 31,9 cent per sigaret. Vandaag kocht ik in Nederland een pakje van 20 sigaretten van hetzelfde merk voor f 6,60 ofwel 33 cent per sigaret.

Het roken bij de jeugd ontmoedigen, daar ben ik het mee eens. Maar dat bereik je niet met een gulden extra. Wat je wel bereikt is dat de minima, die al niet meer auto kunnen rijden en geen pilsje meer in het in de café kunnen kopen, nu dus ook geen sjekkie meer kunnen rollen. Dat de jeugd geen sigaretten meer zou kunnen kopen is onzin. De meeste jongeren hebben meer geld dan een bijstandsmoeder. Hoe duurder de sigaretten hoe stoerder het staat.

Ik heb al 18 jaar een te hoog cholesterolgehalte. Dat is erfelijk. Mevrouw Borst gaat mij nu toch niet vertellen dat het komt omdat ik 7 sigaretten per dag rook? Moeten die kosten van de medicijnen nog van mijn AOW af? Wat wordt er met mensen gedaan die een hartkwaal hebben of diabeet zijn en maar raak blijven eten? Krijgen die wel medicijnen vergoed?

Volgens mijn berekeningen betaalt elke roker in Nederland zijn eigen cholesterolpil dubbel en dwars. Als je ervan uitgaat dat een beetje roker een pakje sigaretten per dag rookt met daarop ca. f 5,- accijns, is dat f 1825,- per jaar. Een behandeling met medicijnen kost ca. f 1000,- per jaar.

Goed zo, mevrouw Borst. Nog een paar van deze voorstellen en D66 zal (hopelijk) voorgoed in rook opgaan.

In het artikel "duurdere sigaret helpt wel" geeft Stivoro een scheve voorstelling van zaken. Jaarlijks zouden er 25.000 mensen in Nederland sterven aan kwalen die aan roken gerelateerd zijn. Hoogbejaarden die roken en aan een beroerte overlijden, worden echter ook tot deze 25.000 gerekend. De beeldspraak van dr. Van der Molen van een Boeing 747 die elke week op een woonwijk stort, is dus pure stemmingmakerij.

Ten tweede de bewering dat 10% van de jongeren die willen beginnen met roken, om financiële redenen daarvan afziet. Gelukkig trekt het Nibud deze uitspraak op basis van eigen onderzoek in twijfel.

Ten derde zou het ministerie van Financiën niet overhouden van de tabakaccijnzen. Het Nederlands Economisch Instituut heeft becijferd dat de Nederlandse roker de schatkist, na aftrek van alle denkbare kosten, elk jaar f 2,6 miljard verrijkt.

In Nederland wordt al 400 jaar gerookt, maar pas vanaf 1950 is een dramatische verhoging van het aantal longaandoeningen opgetreden, en dan alleen bij mannen. Onze medici laten dit verschijnsel al 50 jaar links liggen en geven alleen de tabak de schuld.

Ik ben een stevige roker. Van elk pakje sigaretten gaat ca. f 5,- naar de staat. Dat komt er voor mij op neer dat ik de staatskas al voor f 36.000,- heb gespekt. Als ik om wat voor reden dan ook last krijg van mijn gezondheid, wil ik op een normale manier behandeld worden. Eigenlijk zou ik een VIP-behandeling moeten krijgen. Ik heb mezelf immers voor f 36.000,- "ingekocht". Rokers zijn zich heus bewust van de gevaren voor hun gezondheid en iedere roker zal zelf voor de gevolgen moeten instaan, maar het kan toch niet zo zijn dat de staat jaarlijks f 2,6 miljard aan accijns int en dan als je ziek wordt zegt: zoek het zelf maar uit?